5 kỹ thuật chăm lúa hè thu giúp vượt qua giai đoạn nóng đỉnh điểm

Vụ hè thu là một trong những vụ sản xuất lúa quan trọng ở nhiều vùng trong cả nước. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn thời tiết cực kỳ khắc nghiệt với nền nhiệt cao, nắng nóng gay gắt, độ ẩm không khí thấp và đôi khi đi kèm gió Lào, gió phơn làm khô nhanh ruộng đồng. Những yếu tố này có thể khiến cây lúa bị sốc nhiệt, vàng lá, cuốn lá, ngừng sinh trưởng, giảm đẻ nhánh và nghiêm trọng hơn là chết khô từng vạt. Để giúp cây lúa hè thu vượt qua giai đoạn nắng đỉnh điểm, bà con cần áp dụng đồng bộ 5 kỹ thuật chăm sóc sau đây.

Chọn giống lúa ngắn ngày, chịu nhiệt tốt

Việc chọn giống đóng vai trò quan trọng ngay từ đầu vụ. Bà con nên ưu tiên các giống lúa ngắn ngày, sinh trưởng mạnh, chịu nhiệt tốt và ít nhiễm sâu bệnh như OM 5451, OM 18, OM 6976, ĐT100, hoặc giống địa phương đã quen điều kiện nắng nóng. Những giống này có khả năng thích nghi tốt với điều kiện nắng hạn, thời gian sinh trưởng ngắn sẽ giúp tránh giai đoạn trổ bông, kết hạt trùng với cao điểm nắng nóng, từ đó giảm thiểu nguy cơ mất năng suất.

Bên cạnh đó, chọn giống sạch bệnh, có sức chống chịu sâu bệnh và có thể gieo sạ thưa để cây phát triển bộ rễ khỏe, chống chịu được khi thời tiết khắc nghiệt kéo dài.

Gieo sạ đúng thời vụ và mật độ hợp lý

Trong vụ hè thu, gieo sạ sớm thường là giải pháp tốt nhất để tránh thời điểm nắng nóng gay gắt rơi vào giai đoạn trổ bông, làm hạt. Thời điểm gieo sạ lý tưởng là ngay sau khi thu hoạch vụ đông xuân, kết hợp làm đất nhanh và gieo kịp thời để rút ngắn thời gian ruộng trống, hạn chế bốc hơi nước từ đất.

Bà con nên gieo sạ thưa, mật độ trung bình từ 80 - 100 kg/ha. Gieo quá dày sẽ khiến ruộng bị rậm rạp, cây khó thông thoáng, dễ bị nóng úng, sốc nhiệt và sâu bệnh phát triển mạnh. Gieo thưa giúp cây hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, phát triển bộ rễ sâu và tăng khả năng chịu hạn.

Giữ ẩm hợp lý trong suốt mùa nắng

Giữ ẩm cho ruộng là kỹ thuật vô cùng quan trọng giúp lúa trong vụ hè thu vượt qua giai đoạn nắng nóng đỉnh điểm. Bà con cần giữ mực nước ruộng từ 3 - 5 cm tùy giai đoạn sinh trưởng. Tuyệt đối không để đất bị nứt nẻ, khô trắng mặt ruộng vì điều này làm tổn thương bộ rễ, khiến cây bị sốc nhiệt, dễ héo và sinh trưởng kém.

Trong những ngày nắng gắt, nếu thiếu nước, bà con nên ưu tiên tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát để giảm bốc hơi nước. Có thể áp dụng phương pháp tưới luân phiên xen kẽ khô – ướt (Alternate Wetting and Drying – AWD) giúp tiết kiệm nước mà vẫn đảm bảo độ ẩm cần thiết cho rễ cây.

Để giữ ẩm lâu dài, có thể dùng rơm rạ phủ mặt ruộng hoặc phân chuồng hoai mục, vừa giữ ẩm vừa cải tạo đất. Tuy nhiên cần theo dõi chặt để tránh nấm bệnh phát sinh do che phủ quá dày.

Bón phân cân đối, tránh bón đạm lúc nắng gắt

Bón phân đúng thời điểm, đúng liều lượng và cân đối là yếu tố giúp cây khỏe mạnh, tăng sức đề kháng với nhiệt độ cao. Trong điều kiện nắng nóng, tuyệt đối không bón thừa đạm vì cây sẽ vươn cao, lá xanh rậm, dễ bị sốc nhiệt, ngã đổ và nhiễm sâu bệnh.

Nên ưu tiên bón phân hữu cơ hoặc phân vi sinh để tăng độ mát cho đất. Khi bón phân hóa học, chia nhỏ lượng phân thành nhiều lần, bón vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh bón vào giữa trưa nắng. Cần bổ sung thêm phân kali để giúp cây cứng cây, chống chịu tốt với khô hạn.

Ngoài ra, có thể sử dụng một số chế phẩm sinh học, vi lượng giúp cây tăng sức đề kháng, phục hồi nhanh sau sốc nhiệt.

Theo dõi sâu bệnh sát sao, phòng ngừa sớm

Nắng nóng kéo dài là điều kiện thuận lợi cho các loại sâu bệnh phát triển nhanh như rầy nâu, bọ trĩ, đạo ôn cổ bông, cháy bìa lá. Bà con cần kiểm tra ruộng thường xuyên, nhất là vào sáng sớm và chiều tối khi sâu bệnh hoạt động mạnh. Ngay khi phát hiện ổ dịch, cần xử lý ngay bằng biện pháp phù hợp.

Trong mùa hè, ưu tiên các biện pháp sinh học, chế phẩm thân thiện môi trường, tránh dùng thuốc hóa học quá liều gây hại cho cây và môi trường ruộng. Nếu phải dùng thuốc, nên phun vào lúc trời râm mát, tuyệt đối không phun vào thời điểm giữa trưa hoặc trời quá nắng.

Cũng cần lưu ý, khi cây lúa đang bị sốc nhiệt hoặc héo lá do nắng, tuyệt đối không phun thuốc trừ sâu hay phân bón lá, vì sẽ làm cây càng yếu hơn. Hãy chờ đến khi cây phục hồi mới can thiệp tiếp.

Để cây lúa vụ hè thu vượt qua thời điểm nắng nóng đỉnh điểm, bà con cần chủ động và linh hoạt trong chăm sóc từ đầu vụ đến cuối vụ. 5 kỹ thuật mà Machitech đưa ra ở trên sẽ giúp cây lúa phát triển ổn định, hạn chế thiệt hại do thời tiết khắc nghiệt và nâng cao năng suất vụ mùa. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chăm sóc đúng cách, bà con hoàn toàn có thể an tâm gieo trồng trong vụ hè thu đầy thử thách.