Cách phân biệt lúa bị thiếu phân đạm và lúa bị bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá

Trong sản xuất lúa, hiện tượng lá lúa chuyển vàng, cây chậm phát triển là tình trạng bà con thường gặp. Tuy nhiên, nguyên nhân có thể do cây lúa thiếu phân đạm hoặc cũng có thể do mắc bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá. Hai hiện tượng này dễ gây nhầm lẫn, dẫn đến xử lý sai cách, ảnh hưởng lớn đến năng suất. Vì vậy, việc phân biệt chính xác là vô cùng quan trọng để bà con có biện pháp canh tác và phòng trừ kịp thời.

Đặc điểm lúa bị thiếu phân đạm

Khi lúa thiếu phân đạm, cây thường biểu hiện ở màu sắc lá và khả năng sinh trưởng. Lá lúa bị vàng nhạt dần từ chóp lá lan xuống phía dưới. Toàn bộ ruộng lúa thường có màu xanh nhạt, thiếu sức sống. Cây lúa sinh trưởng chậm, thân gầy, ít đẻ nhánh. Bông lúa thường nhỏ, số hạt ít, dễ bị lép. Lá già vàng rõ rệt hơn, nhưng lá non vẫn có thể giữ được màu xanh nhạt. Đặc biệt, hiện tượng vàng lá do thiếu đạm thường diễn ra đồng đều trên diện rộng, nhiều bụi lúa biểu hiện giống nhau.

Đặc điểm lúa bị bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá

Khác với thiếu đạm, bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá do rầy nâu truyền virus gây ra, có những dấu hiệu đặc trưng sau:
Cây lúa lùn hẳn so với bình thường, chiều cao giảm mạnh, lá ngắn và cứng. Lá lúa chuyển vàng từ chóp xuống gốc nhưng không đồng đều, có bụi vàng, bụi vẫn xanh. Các bẹ lá dày hơn, cứng và dễ giòn gãy. Bệnh lùn xoắn lá còn có biểu hiện lá bị xoăn lại, cuộn thành ống, mép lá cong. Đẻ nhánh nhiều bất thường nhưng là nhánh vô hiệu, không trổ hoặc trổ rất ít bông. Bệnh thường lây lan theo từng chòm, từng mảng ruộng, không đều như thiếu dinh dưỡng.

Cách phân biệt để bà con dễ nhận biết lúa bị thiếu phân đạm và lúa bị bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá

Điểm khác biệt quan trọng nhất là lúa thiếu đạm thường vàng đều và chậm phát triển, trong khi bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá khiến cây lúa lùn hẳn, biến dạng và vàng không đồng đều. Nếu bổ sung đạm, cây lúa thiếu dinh dưỡng sẽ phục hồi dần, trong khi lúa bị bệnh sẽ không hồi phục mà ngày càng nặng thêm. Ngoài ra, quan sát đồng ruộng thấy có sự xuất hiện của rầy nâu, nguy cơ bệnh lùn xoắn lá càng cao.

Biện pháp xử lý đúng cách

Khi lúa thiếu phân đạm, bà con có thể bón bổ sung đạm hoặc NPK cân đối, kết hợp giữ nước hợp lý để cây hồi phục. Với bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá, cần nhổ bỏ những cây bị bệnh nặng, tiêu hủy đúng cách, đồng thời quản lý rầy nâu bằng biện pháp tổng hợp. Bà con nên xuống giống né rầy, gieo sạ tập trung, không để lúa gối vụ và sử dụng giống kháng bệnh khi cần thiết.

Việc phân biệt lúa bị thiếu phân đạm và lúa bị bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá có ý nghĩa rất quan trọng trong canh tác. Nếu chỉ nhìn hiện tượng vàng lá mà không xác định nguyên nhân, bà con dễ xử lý sai, gây thiệt hại năng suất. Do đó, hãy quan sát kỹ đặc điểm hình thái, sự phát triển của cây, kết hợp với tình hình rầy nâu trên đồng ruộng để có biện pháp xử lý kịp thời và chính xác.